THU HÀ, NHƯ GIỌT SƯƠNG ẨN MÌNH TRONG KẼ LÁ

ĐỖ TRƯỜNG

Ông bạn tôi, một nhà thơ rất cực đoan, dứt khoát cho rằng, ở Đức chỉ có Thế Dũng mới biết làm thơ. Vâng! Có lẽ hắn chưa đọc, hoặc không chịu đọc. Nếu đọc bài thơ“ Lá Đêm“ tôi tin rằng, hắn sẽ có suy nghĩ, ở Đức ngoài Thế Dũng, còn có một Thu Hà, đang ẩn mình trong kẽ lá.

Tôi hoàn toàn không quen biết Thu Hà và cũng chưa từng nghe về chị. Hôm rồi buồn buồn, tìm lục văn thơ trên báo Người Việt, tôi khá bị bất ngờ khi đọc bài thơ Lá Đêm của Thu Hà.Sau đó đọc tiếp một số bài khác, tôi hoàn toàn bị thơ của chị thuyết phục. Thơ của chị rất nhẹ nhàng, đầy hình tượng nhưng rất trong trẻo. Nếu tôi nói không quá, đó là một dạng thơ sang trọng. Thật vậy, thơ của chị, làm cho tôi cứ phải nhè nhẹ, rón rén mà đọc. Sợ đọc to lên, thơ sẽ bay mất không chừng. Đó là cái đặc trưng, cái riêng biệt của chị. Tôi không phải là nhà phê bình văn học. Nhưng nếu như không nói quá, tôi bảo đảm, đọc thơ Thu Hà một lần, dù có giấu tên, trộn thơ của chị vào đâu đó, khi đọc, tôi cũng nhận ra.

Và bây giờ chúng ta hãy khe khẽ, đọc lại bài Lá Đêm của chị nhé:

.

Đêm huyền ảo phấn bụi vương mắc lá

trăng muộn khom lưng bò qua tầng mây lấp

khẽ chạm cành hái giấc ngủ khuya

lá non cựa mình trở giấc

Đêm cất giấu tất cả những ồn ào, vội vã

thả chiêm bao lơ đãng

gặp bâng quơ mộng mị

lá chạm cành

chốn vào mơ chòng chành nghiêng ngả

Sương đêm thả giọt mềm

Lá ưỡn mình hứng giọt sương rơi

trăng mờ dần, màn đêm đồng lõa

thì thào trong gió tiếng lá run

Sương vẫn loang đẫm từng kẽ lá

vá vào đêm những nốt mầu hối hả

cơn gió nào cuốn nổi giấc mơ hoang

đêm nay lá vẫn say mềm...

quên là đêm vẫn canh chừng lá non.

.

Bài thơ viết theo thể tự do, chia thành bốn khổ. Có thể tách, mỗi khổ là một bài thơ hoàn toàn đứng độc lập, khá vững trãi. Như chúng ta đã biết, đối tượng của văn học nói chung, cũng như thi ca nói riêng là con người. Dù tác giả có cảm xúc từ đâu, hoặc vòng vèo miêu tả bất kỳ điều gì, rốt cuộc vẫn quay về với đời sống hiện tại. Thu Hà cũng không nằm ngoài qui luật đó. Thơ của chị đầy ăm ắp hình tượng, nên người đọc phải hóa thân vào những ánh trăng, những bóng đêm, những giọt sương để mà cảm nhận. Với tôi, Lá Đêm là một bài thơ tình lãng mạn. Đó là người tình tìm đến người tình dường như vụng trộm và có những phút giây ân ái, run rẩy trong đêm. Trong màn đêm khuya khoắt huyền ảo ấy, trăng lom khom, luồn qua làn mây để đánh thức người tình và chiếc lá non cựa mình tỉnh giấc. Khổ thơ này, hay nhất, đắt nhất là động tính từ khom lưng, bò…Bật lên cái nhẹ nhàng, rón rén dường như sợ ai đó tỉnh giấc chăng?

“Đêm huyền ảo phấn bụi vương mắc lá

trăng muộn khom lưng bò qua tầng mây lấp

khẽ chạm cành hái giấc ngủ khuya

lá non cựa mình trở giấc”

Trong cuộc tình lơi lả ấy, đêm cũng thèm khát chăng? Nếu không, sao phải cất hết những ồn ào, vội vã, thả lòng mình vào những giấc mơ chòng chành và nghiêng ngả, để cho lá phải chạm cành đến với giây phút giao hoan:

“Đêm cất giấu tất cả những ồn ào, vội vã

thả chiêm bao lơ đãng

gặp bâng quơ mộng mị

lá chạm cành

chốn vào mơ chòng chành nghiêng ngả “

Tôi chưa được gặp Thu Hà, nhưng có lẽ trong cái mềm mại con người ấy, tình yêu như sóng ngầm của chị vô cùng dữ dội? Hai câu thơ tôi cho là mạnh bạo nhất cũng là hay nhất của cả bài thơ “Sương đêm THẢ GIỌT mềm/ lá ƯỠN MÌNH hứng giọt sương rơi”. Sự giao hoan, ân ái nói là nhẹ là thanh nhưng đã nghiêng ngả cả đất trời. Vâng, lại TIẾNG LÁ RUN, tiếng lá run lên trong hơi thở vội vàng và gấp gáp. Tác giả đã làm cho người đàn ông như tôi, tâm trí sức lực đang bên kia của con dốc, cũng không kìm được, như muốn trở thời trai trẻ ngày nào vậy. Cả khổ thơ là một bức tranh giao tình thật đẹp. Và đoạn thơ này, ta thấy có một chút gì đó như của tiền nhân còn rớt lại. Phảng phất cái đẹp, cái sang của Bà Huyện Thanh Quan, và cái chát chát, lõa lõa nhưng đằm thắm của Hồ Xuân Hương.

“Sương đêm thả giọt mềm

lá ưỡn mình hứng giọt sương rơi

trăng mờ dần, màn đêm đồng lõa

thì thào trong gió tiếng lá run”

Vâng! Lá vẫn còn say mềm ngắc ngư tình ái, quên cả đất trời trong vòng tay mềm loang đẫm những giọt sương. Và tình yêu chẳng có cơn gió nào cuốn nổi, nó sẽ trường tồnvĩnh cửu, vá lại cho đời những khoảng khắc của thương đau. Há chẳng đẹp lắm sao?

“Sương vẫn loang đẫm từng kẽ lá

vá vào đêm những nốt mầu hối hả

cơn gió nào cuốn nổi giấc mơ hoang

đêm nay lá vẫn say mềm...

quên là đêm vẫn canh chừng lá non”

Đã lâu lắm rồi tôi ít đọc thơ tình, kể cả các nhà thơ tên tuổi trong cũng như ngoài nước. Nhưng có lẽ bài thơ này của Thu Hà đã làm cho tôi có cái nhìn khác đi về thơ tình yêu trong thời gian gần đây, mà tôi cho là nhạt nhạt và sáo. Không biết Thu Hà đã sáng tác nhiều hay ít, với tôi chỉ cần bài thơ này, đã đủ làm nên một chân dung nhà thơ Thu Hà. Với cái quan sát tỉ mỉ, và giầu sức tưởng tượng như vậy, thì nhà thơ Thu Hà đã vượt ra khỏi cộng đồng thi ca ở Đức mất rồi.

Đây là một vài suy nghĩ ngắn của cá nhân tôi về bài thơ Lá Đêm của nhà thơ Thu Hà. Tất nhiên còn nhiều người có suy nghĩ, cách bình khác. Bài thơ có nhiều người hiểu, và thẩm định khác nhau mới là thơ hay.

Và tôi xin mượn lời đánh giá xác đáng nhất về chị của nhà văn Nguyễn Văn Thọ để kết thúc bài viết này:

“…Thơ của Thu Hà là thơ hiện đại hôm nay, không trọng vần mà chỉ trọng nhịp. Thơ hiện đại dạng này có xu hướng đưa ra các hình tượng khác biệt, đứng bên nhau để tạo ra ý tứ chìm sau câu chữ, vì vậy thơ hiện đại có xu hướng mở, tạo ra nhiều liên tưởng giúp trí tuệ người đọc với các thiên hướng đa chiều hơn, thơ Mới hay thơ cổ trước đó”.

Leipzig tháng 4-2013

ĐT

Tác giả gửi cho NTT blog