Thứ Ba, 24 tháng 9, 2013

VỚI CÁC BẠN YÊU THƠ

Nguyễn Hoàng Đức


Các bạn yêu thơ đích thực, cả tác giả và bạn đọc thân mến.

Tại sao tôi lại phải dùng cụm từ “yêu thơ đích thực”? Bởi lẽ, thơ là sản phẩm văn hóa đại trà phổ biến nhất Việt Nam, không khí cũng nhiều nhất nhưng là quí nhất vì ai cũng biết có thể không ăn, không uống, không ái tình, nhưng không thở một tẹo là chết liền. Đó là giá trị phổ quát của không khí, nó có mặt ở đời tự nhiên như không. Trái lại, có những thứ nhiều quá liền bị người ta lạm dụng cách đại trà, như nước mắt chẳng hạn, cần qua cửa khẩu người ta khóc, cần ù xọe một sự thật người ta khóc, cần xàng xê ấm ớ cho qua người ta khóc, cần làm duyên trong trường hợp không có nội dung người ta khóc như phim Việt Nam chẳng hạn, người ta cứ nấc dập dìu để thay đối thoại như “sừng sững mà đứng giữa nhà/ hễ ai đụng tới thì òa khóc lên”, đố là cái gì? Trả lời: là phim Việt Nam.

Tôi rất ngại trình thơ, lý do đầu tiên là ở đâu các nhà thơ cũng tranh nhau đọc mà không muốn giành phần cho người khác. Lý do thứ hai, tôi không muốn trở thành người lạm dụng đọc thơ trong khi bạn đọc đã ngán ngấy đến tận cổ. Tôi đã có 1 tập thơ lẻ và 4 trường ca, đã chính thức in 2, còn 2 chưa in. Tôi mới được đọc thơ kiểu “cực chẳng đã” có qui mô một chút vài lần…

Mới đây, tôi có viết một loạt bài chê bai thơ Việt, giờ có bạn muốn tôi thử trình thơ xem, liệu tôi có làm được không mà chê? Trước đây, tôi có đăng vài bài thơ trên Văn Tuyển, luôn kèm theo lời đề cử thách đấu. Hôm nay tôi muốn trở nên khiêm tốn hơn bằng sự dịu giọng rằng: mời ai có bài về đề tài mùa thu hay hãy đọ với tôi. Nếu nhận lời, chính tôi là người sẽ tham gia bình bài thơ của người đó, để mọi người cùng thưởng thức. Cám ơn!

Giờ tôi xin mời các bạn đọc bài “Hoài niệm thu” của tôi. Tôi mời các bạn thưởng thức tầm vóc thế gian, nhạc cảm, tu từ pháp, và cả sức suy tưởng bên trong của nó. Tôi nghĩ, tôi làm ra nó bằng cảm xúc và lý trí, tôi phải hiểu nó. Vì vậy việc tôi giới thiệu vài lời về nó sẽ không bị hiểu là kiêu căng. Cám ơn và mời các bạn đọc nó cùng một bài viết của nhà văn Nguyễn Đình Chính viết về khả năng thơ của tôi.

Xin cám ơn!

NHĐ

CÂY KÈN NGUYỄN HOÀNG ĐỨC VÀ QUẶNG THƠ

Nguyễn Đình Chính

Cái ấn tượng đầu tiên xộc thẳng vào mắt tôi – đó là một vùng đồi đỏ khé, mênh mông, hỗn mang ... Như là cảnh trên mặt trăng trong các phim khoa học viễn tưởng – Và quặng - Quặng nguyên khối thơ, tươi rói, hôi hổi nóng, nhơn nhớt dính dầu và nồng nặc mùi bùn đất, mùi xác hoa rữa nát, và cả thứ mùi ê te cay cay vô nghĩa. Thứ quặng gì vậy? Quặng thơ!

Nhưng chẳng nhẽ thế là hết ư! Không, hãy đọc Nguyễn Hoàng Đức đi. Đọc một lần, đọc hai lần, phải kiên nhẫn, phải độ lượng, đừng hẹp hòi đố kỵ và nhất là đừng có cợt nhả - Những quặng kia bật ra từ đâu, trồi ra từ đâu? Có phải từ một tâm hồn rừng rực khát khao - từ một trái tim hừng hực đòi lên tiếng. Từ một con người nghênh ngang tự tin bước lên với cây kèn Ô-BOA trong tay – cây kèn Ôboa thi ca mà Nguyễn Hoàng Đức chế riêng không phải từ kim loại, từ gỗ mà từ những ống xương của anh, từ máu và hơi thở của anh.

Tôi quả quyết Nguyễn Hoàng Đức có tư chất thi sĩ – Cái tư chất ấy nó phát lộ trong thơ anh vừa kiêu hãnh vừa hoảng hốt, vừa êm ái vừa hỗn loạn. Thơ Đức không hề có sự trau chuốt, thẩm chí còn cẩu thả nữa. Ngôn ngữ xô bồ, ý tứ hỗn loạn, cảm xúc tung tóe và nhịp điệu thì như những cú vô-lê ngoạn mục – Nó như một bãi lổn ngổn – nhưng mà thật quái quỉ - trong đống lổn ngổn mà tác giả cố tình quăng ra đấy – lóe lên những thỏi vàng mà lại rất nhiều vàng cơ chứ. Toàn vàng ròng vậy thì đó là cái gì – Đó là thơ – Đích thực thơ - thật quái quỉ!

Chúng ta lấy chuẩn mực gì để đưa Nguyễn Hoàng Đức lên đoạn đầu đài của thi ca mà bêu đầu anh? Sự tinh tế ư? những niêm luật ư? cấu trúc đóng mở ư? Hay là luật bằng trắc cổ xưa? Hay là nhịp điệu tuyệt vời của tiếng Việt Nam v.v... ? Thơ Đức thiếu tất cả - nhưng bù lại vượt lên trên hết những chuẩn mực đó là - thứ chuẩn mực khác - thứ chuẩn mực của thi sĩ: dào dạt, quẫy mạnh, vật vã và khao khát như phát rồ. Hành trình tạo lên thơ Đức là một hành trình lộn ngược. Người ta đều đi từ gốc đến ngọn - với Đức, thì ngược lại – anh bắt đầu từ những vòm cây xum xuê trên cao, dào dạt, xanh biếc rồi bò dần xuống gốc.

Không hiểu sao, vừa đi cà nhắc, cà nhắc trên cánh đồng thi ca hỗn độn, rộng mênh mông của Nguyễn Hoàng Đức. Tôi cứ khấp khởi mừng thầm – Xin lỗi nhé! Tôi khoái Đức – khoái nhất cái sự văng mạng, không rụt rè do dự của anh. Nó na ná như nhạc Pốp, khó khăn đấy . Khó tiêu đấy nếu đưa nó vào những sa-lông thơ trịnh trọng một cách hời hợt - Hoặc đặt nó vào trong các bảo tàng thơ ca nghiêm trang đến mức cũ kỹ. Vậy thì chỗ đứng của thơ Nguyễn Hoàng Đức ở đâu. Trên vỉa hè ư? Không – nơi đó giành cho những người nhàn tản ưa đi bộ. Chỗ thơ của Đức là những bãi cỏ hoang xanh rì, chưa kịp xây phố cất nhà. Đó là địa chỉ của những đám đông độc giả xô bồ. Rất đông, nhưng mà lại rất trẻ, rất yêu đời, rất khao khát hành động. Tôi đoán như thế và cam đoan như thế.

Nhưng thôi, đoán về thơ Nguyễn Hoàng Đức như vậy là đủ rồi. Ta hãy đọc một khúc hoài niệm mùa thu của anh nhé. Một điệu kèn lọt tai nhất, êm dịu vào loại bậc nhất, trong cái đống quặng thi ca của anh.

HOÀI NIỆM THU

Nguyễn Hoàng Đức


Vòi vọi trời xanh thẳm nâng lên

mỗi lần dâng mỗi lần quặn thắt

vắt nỗi đau qua những lớp mây mù

nặng ký ức mùa ngâu rả rích

lã chã vấn vương

chưa nguôi lệ sầu lòng đất sũng



Dòng sông gợn sóng đến gai lòng

Níu mây trôi ngập ngừng

Không dám buông lời nói

về những cơn mưa mùa hạ đã qua rồi



Muôn dòng sông

thả những khúc sầu ra biển

xao xuyến xô lớp lớp sóng cồn

dồn dập vỗ buồn mê mùa gió chướng

thủy triều tê lưỡi sóng

nếm vị nắng u hoài

bò loang bờ cát mặn



những sợi sáng se dìu dịu

của mặt trời u uẩn

nuối tiếc tuổi thanh xuân

ngày nào chang chang mùa hạ

ngổ ngáo sao và mãnh liệt sao



Hoàng hôn rải lớp sương lành lạnh

nhuốm con đường đất thịt cô đơn

những mái nhà trắc ẩn nhô lên

đội nón quai thao cho những vòm cây hiền hậu

da diết tâm hồn rách dọc mái nhà

một ý nghĩa cuộc đời vừa nứt

man mác mùa thu

man mác lớp da non cơn đau mùa hạ





Mái tóc đau màu trắng thời gian

những chiếc lá đau mùa vàng năm tháng



Hơi thở đau khí trời se lạnh

Gió heo may đau làn sương tê tái



Ánh mắt đau cái nhìn giã biệt

nhật - nguyệt mùa thu đau trời hoài niệm



Cánh tay đau những vòng tay dứt

những dòng sông đau mùa nước cạn



Bàn tay đau những bắt tay

Cành cây đau mùa lá rụng



Bàn chân đau những chặng đường chưa tới

Và chân lý hằng đau mùa gặt...



Cơ thể đau mùa sống

Tâm hồn đau mùa luân chuyển khoái lạc và đau khổ



Khoái lạc đau khúc hoan ca

Nơi sân khấu mỏi mòn



Và đau khổ đau những thánh ca buồn

Trên thập giá cưu mang



Linh hồn ta đau khúc bi hùng

Ca trên những ngọn đồi Hy Lạp

Theo mây thời gian tỏa

Theo gió đời lan

Theo lịch sử khơi dòng

về đây cuốn lên một vòm trời hoài niệm

khơi thẳm mãi hồn ta

mãi tim ta

mãi thân ta

một khúc ca xanh về cuộc đời hy vọng

dâng tràn mọi ký ức u buồn

như vòm trời thu vọt qua những tầng mây ngâu lã chã

mãi mãi dâng lên !

.

( Hà Nội 22/9/1997 )

Thơ như vậy chứ còn là gì ?

Nguyễn Đình Chính

1997


Bài gửi cho NTT blog

2 nhận xét:

  1. Em xin can 2 bác Chính và bác Đức ! Tuy chữ và nghĩa của 2 bác nó được mùa như Quê Hương Năm Tấn Thái Bình , nên nói chung là 2 bác có công Đi Đầu Diệt Mỹ trong văn hóa và dân vận , nhằm mục đích khai hóa mấy cái đầu ngu của các đ/c của các tờ báo đảng như Nhân Dân , Quân Đội Nhân Dân v...Ngoài ra độc giả tự phát như chúng tôi , cũng học tập nhiều ở 2 bác nhiều lắm . Đây là phần tích cực .
    Còn đây là phần tiêu cực . Đề nghị 2 bác viết ngắn lại , vì những độc giả tự diển biến hòa bình chúng tôi vào mạng , ví dụ tìm đọc và xem hình ảnh tết trung thu của các cháu , Hai bác làm rào cản ,làm chúng tôi khó tiếp cận , phải thụt lùi lại các bài đăng cũ , vừa tốn thời gian và tiền bạc của nhân dân . Chưa kể các còm sĩ thế lực thù địch khác nhảy vào bút chiến thì tội cho nhân dân không còn đất trên mạng , đất vườn ruộng bị đỉnh cao trí tuệ chúng nó cũng cướp hết rồi.
    À quên ! Tôi quên làm bổn phận bình chon ai là người trong 2 bác làm thơ hay ! Nói bình chon cho vui , chứ tính từ thời bác Hồ kính yêu cho tới bác Nguyễn Phú Trọng ngày nay , nhân dân ta chưa có 1 lần được có quyền bầu cử cũng như ứng cữ . Nhất là giai đoạn chống Mỹ cứu nước nhân dân ngoài Bắc còn tệ hơn con heo , như bác Văn Như Cương * đã nói 1 câu mà đỉnh cao trí tuệ bọn họ ngu quá , không biết sai CA chìm ném dầu pha với cức để ném vào nhà bác Cương , vì bác phát biểu linh tinh là " Heo nuôi bác , chứ bác không nuôi heo ! " .
    À chuyện bình chon , tôi bình chon 2 bác nên làm nhà phê bình văn học nghệ thuật nhân dân , đây là sở trường của 2 bác , hơn là 2 bác làm thơ ! Cái đầu 2 bác uyên bác quá thì tốt cho nghề nầy . Nghề thơ phải lơ đểnh , cảm xúc đi trước lý tính , lãng đãng thực và mộng nhiều như Kiều...Tưởng rằng nắng quán đèn lòa..Như 2 bác vừa mở cửa sổ buổi sáng thấy nhiều như giặc . Phải biết tự phát chôm chỉa thơ của Lý Bạch , Phạm Thái , Tản Đà , Nguyễn Du , Vũ Hoàng Chương , Bùi Giáng v.v...Tại sao chôm chỉa ? 2 bác còn nhớ bác Hồ và Tố Hữu bắt cả nước học tập ở 2 nhà thơ nầy sao ? 2 bác nếu chôm chỉa thơ của bác Hồ và Tố Hữu mới bị chê trách .
    Luôn tiện mua vui cũng được một....Tôi xin trích vài câu thơ của Bùi Giáng đọc cho vui

    Bài thơ viết hôm nay dường dở quá
    Vì bỗng nhiên ông cảm thấy thua gà
    Gà gáy đẹp như vườn cây thắm lá
    Mà lời thơ ông mỗi lúc mỗi già

    BG than , thơ của ông dở thua gà . Còn bài thơ dưới BG nói làm thơ là làm sao ?

    Làm thơ là trở về bên
    Con người thôn nữ răng đen hai hàng
    Hội nào em lỡ chữa hoang
    Lệ em đã chảy ngập tràn như mưa

    * Ông Văn Như Cương làm người làm câu đối , đối lại câu " Văn như Văn Như Cương . Võ như Võ Nguyên Giáp

    Cái thi hào BG nầy giống y như Kiều , trở về hình bóng xưa để khéo dư nước mắt như Kiều



    Trả lờiXóa
  2. Nặc danh26/9/13 9:01 SA

    THƯ GIẢN THỨ NĂM .
    Chắc anh Thụy lại đi Rồng Hạ nữa rồi ! Nên nhân dân tôi xin tự phát , thay mặt ông vua mảnh đất ảo Nguyễn Tường Thụy ( Giống bộ chính trị* cũng là những ông vua ảo , vì không còn lảnh thổ , cũng không có dân ) , được phụ trách trang Thư Giản Thứ Năm Nầy , vì hưởng ứng hồ hởi phấn khởi trước chỉ thị ở trên đưa xuống từ 2 đồng chí phụ trách thông tin văn hóa là Chính và Đức
    Ngày 15.9.2013 báo Năng Lượng Mới ( Petrotimes) đăng bản tin của Thiên Thanh " Tọa đàm khoa học về thi sĩ và triết gia Bùi Giáng "
    Thiên Thanh nhập đề :
    " Nhân kỷ niệm 15 năm ngày mất thi sĩ , triết gia Bùi Giáng , hôm qua (14.9) , tại trường ĐH khoa học xã hội và nhân văn TP HCM, Khoa Văn học và Ngôn Ngữ phối hợp với gia tộc họ Bùi tổ chức buổi tọa đàm khoa học đầu tiên về thi sĩ kỳ dị ** nầy . Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1975 , Bùi Giáng trở thành đề tài của một tọa đàm khoa học"
    Nhân dân tự phát tôi xin đăng ký để kể một giai thoại để đóng góp vào cuộc tọa đàm nầy.
    Có một giai thoại .Sau 1975 Đ/c Thu Ba và Thu Bồn ***được đảng cử vào làm công tác tuyên truyền , giáo huấn bọn văn nghệ sĩ của chế độ Ngụy . Trong phần giải lao Thu Ba nói .Ai có thể đại diện văn nghệ sĩ lên làm vài câu thơ cho vui !Bùi Giáng được anh chị em văn nghệ miền Nam động viên lên làm thơ . Bùi Giáng xuất khẩu thành thơ .
    Thu Ba ngồi cạnh Thu Bồn
    Thu Bồn thích quá sờ vai Thu Ba

    Thu Ba chê " Thơ miền Nam như vầy sao gọi là thơ hay ? " . Thu Ba yêu cầu Bùi Giáng làm lại !
    Thu Ba ngồi cạnh Thu Bồn
    Thu Bồn thích quá sờ đùi Thu Ba
    Cả hội trường cười , Thu Ba lại chê nên Bùi Giáng làm lại
    Thu Ba ngồi cạnh Thu Bồn
    Thu Bồn thich quá sờ L.. Thu Ba
    Thế là cả hội trường cười bò lăn ! Còn Thu Ba thì đỏ mặt !

    Kính thưa các Đ/c , các đại biểu ! Ai chứ đại thi hào Bùi Giáng dùng chữ nghĩa đen nhiều nhất trong 4000 năm văn hiến của nước ta . Nếu nhà thơ tài hoa Hồ Xuân Hương sống dậy chắc là bà sẽ phê bình kiểm điểm Bùi Giáng.
    Trong các tiểu luận , và trong thơ của Bùi Giáng tự phát rất nhiều nhiều lần những chữ tục nhưng đầy ấn tượng và "...Thi như một con thuyền biểu diễn tất cả tài hoa của nó trên ba đào lịch sử , giữa một đại dương rình rập hiểm họa . Nó vẫn đủ khả năng đưa người vào lục địa , hay lướt sóng đi về vô tận khơi vơi hoằng viễn . Nhưng cũng có thể âm thầm xô ngã vô số người say sóng..." ****.
    Bùi Giáng dùng lặp đi lặp lại những từ như Tồn Lưu , Tồn Lập v.v...
    Trong thơ thì có câu như " Quần em cởi bỏ nơi đâu . Cỏ trên mình mẩy âu sầu ra sao ".

    Một chuyện được thi sĩ trẻ tuổi (?) viết lên báo sau ngày Bùi Giáng mất . Thi sĩ nầy kể " Bùi Giáng rủ tôi đến nhà ông nhà báo(?) bóp cổ ông nầy vì ông nầy in thơ của Huy Cận sai ! Tôi hỏi sai là sai sao ? Bùi Giáng nói ...Giai nhân ngồi đợi dưới trăng già ...là sai ! Ông lấy hai ngón tay của ông ra khoanh thành cái hình tròn ! Giai nhân là tròn , trăng cũng tròn , hai cái tròn đợi nhau là sai ! Cái tròn phải đợi cái nầy , ông đưa ngón trỏ của ông lên , nên ...giai nhân ngồi đợi dưới cây già...Thật ra tôi không tin ở trí nhớ Bùi Giáng mấy , vì ông sáng xỉn chiều say , lại điên nữa . nên tôi về nhà lật tập thơ ra để coi lại . Và Bùi Giáng đã nói đúng...."

    * Thủ tướng chúng ta sắp đi Mỹ , yêu cầu không nên dắt theo thứ trưởng ngoại giao Sơn , như chuyến đi trước đây của chủ tịch nước Trương Tấn Sang . Ông Sơn phát biểu rằng bà con ta ở bên Mỹ biểu tình chống phái đoàn của ta vì bọn họ được trả tiền
    ** Lảnh tụ của chúng ta mới là người kỳ dị
    *** Thu Bồn là người bạn thân của anh Ba Sàm ?
    *** Lời tựa của Tuệ Sĩ trong cuốn Tô Đông Pha Và Những Phương Trời Viễn Mộng , ông rất ngưỡng mộ Bùi Giáng , thời bao cấp ông bị kết án tử hình , nhưng áp lực quốc tế nên bản án bỏ . Trước đây là tổng thư ký giáo hội Phật giáo dưới ngài Thích Quãng Độ

    Trả lờiXóa